U nastavku našeg današnjega vikend članka, malo ćemo govoriti o jednoj stvari, a koja se desila i dešava se u Srbiji. Naime, slijedi jedna jako zanimljiva priča na ovu temu….
Porodica Jovanović iz sela Prekonoga kod Svrljiga jedina je u Srbiji koja posjeduje svoju privatnu pećinu. Dužina pećine iznosi oko 75 metara u osnovnoj dužini, dok se bočni hodnici ne računaju u ovu mjerenje. Ova jedinstvena pećina je rezultat 14 godina truda i rada porodice Jovanović, a sam proces njenog stvaranja bio je izazov za sve članove porodice.
Vladica Jovanović, glava porodice, prisjeća se kako je ideja o iskopavanju pećine potekla od njegovog oca, Vitka Jovanovića, koji je imao želju da u pećini proizvodi pečurke. Ulaz u pećinu nalazi se u dvorištu porodice Jovanović, a sama pećina je opremljena bunarem i razvedenom strujom, što je omogućilo njen dalji razvoj i funkcionisanje. Iako je kopanje pećine stalo pre desetak godina, postoji mogućnost da se projekat jednog dana nastavi.
Unutrašnjost pećine se odlikuje specifičnim detaljima, među kojima se izdvaja skulptura u obliku životinje koja podseća na lava. Ovaj element, kako kažu vlasnici, simbolizuje snagu i volju idejotvorca pećine, dede Vitka. Još se pamti trenutak kada je Vitko, pre mnogo godina, organizovao ispraćaj svog sina u vojsku u ovoj pećini, koja je tada bila puna ljudi i veselja, s više od 500 učesnika.
Pećina je potpuno ručno iskopana, a porodica Jovanović je tokom izgradnje koristila razne alate, uključujući desetak pijuka i šest ručnih kolica. Osim toga, stari zetov traktor je bio ključan za izvoženje zemlje tokom izgradnje. Iako je ogroman napor uložen u izgradnju, porodica je završila posao jer su uvereni da svaki započeti projekat treba završiti. Vitko je bio poznat po svom radnom duhu, a u tom periodu je iskopao više od 100 bunara, što je bio cenjeni posao u tom vremenu.
Nažalost, nakon određenog vremena, inflacija je omela planove za uzgoj pečuraka, a voda koja je poplavila deo ulaza u pećinu stvorila je dodatne poteškoće. Vitko je iskopao kanal kako bi odvode vodu, a zahvaljujući njegovim naporima, pećina je bila sačuvana. Danas, Vladica ima tri sina, koji su odrasli i mogu da pomognu u eventualnom ponovnom pokretanju uzgoja pečuraka.
Selo Prekonoga je već poznato po Prekonoškoj pećini, koja se nalazi svega pet kilometara od Svrljiga i koja je proglašena spomenikom prirode. Ova pećina je značajna jer je u njoj pronađeno mnogo oruđa koja potiču iz praistorijskog doba, što je čini značajnim nalazištem praistorijskog čoveka. Sečivo koje je nađeno u pećini datira iz paleolita, a alatke se povezuju sa neandertalskim periodom.
Novi projekat porodice Jovanović, koja ima svoju privatnu pećinu, mogao bi postati prava turistička atrakcija. Vladica razmatra mogućnost otvaranja restorana u pećini, s postavljenim stolovima, barom i drugim sadržajem. Kako bi ovaj prostor bio još atraktivniji, planira se organizovanje raznih turističkih aktivnosti, uz obezbeđivanje dodatnih sadržaja. Svrljig, koji je udaljen samo sat vremena vožnje od Niša, predstavlja veliki potencijal za tržište uzgoja pečuraka.
Iako postoje spekulacije da je Vitko možda kopao pećinu u potrazi za blagom, Vladica je siguran da ništa od toga nije istina. “Svako ima svoju teoriju,” kaže Vladica, “ali da je našao nešto vredno, sigurno bi se znalo.” Ove tvrdnje negira i njegov sin Nikola, koji dodaje da još nisu čuli za bilo koju sličnu pećinu na Balkanu.
Pećina Jovanovića je zaista specifična jer je iskopana ručno, a nakon toga su postavljeni betonski stubovi, zašalovani, a zemlja je vraćena u pećinu kako bi se održavala optimalna temperatura unutar nje. Iako je deo pećine stradao zbog poplave, struktura pećine nije ozbiljno oštećena. Nikola objašnjava da će se uskoro pozabaviti sanacijom oštećenja, te da će odlučiti kako dalje upravljati prostorom koji im je deda Vitko ostavio u amanet.
U zaključku, privatna pećina porodice Jovanović predstavlja ne samo značajan kulturno-historijski objekat, već i potencijalni turistički biser. Uz pravilno planiranje i ulaganja, pećina bi mogla postati prava atrakcija koja bi dodatno doprinosila razvoju ovog pitomog kraja Srbije.
