ZARAZA PREKO KLIME I TUŠEVA – Doktorka Jovanović pozvala na oprez na ljetovanju, opasna bakterija kosi ljude

Nedavni tragični događaji u zagrebačkom Kliničko-bolničkom centru izazvali su ozbiljnu zabrinutost zbog širenja bakterije legionela. Troje od pet pacijenata zaraženih ovom opasnom bakterijom preminulo je, što je izazvalo uzbunu među zdravstvenim stručnjacima i širom javnošću.

• Prema riječima dr. Verice Jovanović, vd ravnateljice Instituta za javno zdravlje Srbije “Milan Jovanović Batut”, bakterija legionela je česta pojava u vodi, posebno u sustavima sa stajaćom vodom poput cisterni i bojlera. Ova bakterija predstavlja značajnu prijetnju osobama s oslabljenim imunološkim sustavom.

Tijekom gostovanja u emisiji “Jutro” na Prvoj televiziji, dr. Jovanović detaljno je objasnio kako se legionela širi i koje simptome može izazvati. “Bakterija legionela može se naći u vodovodnim cijevima i drugim vodovodnim sustavima koji se rijetko koriste, poput hotela ili turističkih objekata. Širi se putem aerosola, što znači da se može udahnuti kroz sitne kapljice tekućine i dovesti do različitih kliničkih simptoma kod osoba s narušenim imunitetom”, Pojasnila je dr. Verica Jovanović.

Simptomi i rizični pojedinci Infekcija legionelom može rezultirati groznicom koja podsjeća na običnu ljetnu gripu, iako privremenu. Unatoč tome, osobe s produljenom izloženošću bakterijama ili kompromitiranim imunološkim sustavom mogu doživjeti teže slučajeve upale pluća. Dr. Jovanović je naglasio da se bakterija pretežno razvija u loše održavanim vodovodima, posebice u rasponu temperatura od 20 do 50 stupnjeva Celzijusa.

Potencijalni rizici vezani uz klima-uređaje često su predmet istraživanja, posebice kada je riječ o prijenosu bakterije legionele. Prema riječima dr. Jovanović, korištenje centralne klimatizacije može predstavljati problem ako se dosljedno ne provode odgovarajuće mjere dezinfekcije. Međutim, rizik povezan s klimatizacijskim uređajima u vozilima je relativno manji zbog prisutnosti suhe ventilacije.

Za prevenciju legioneloze dr. Verica Jovanović ističe važnost dosljednog održavanja i temeljite dezinfekcije vodovodnih sustava. Iako je ove godine u Srbiji zabilježen samo jedan slučaj ove bakterijske infekcije, ključno je dati prioritet redovitom čišćenju i održavanju vodovodnih sustava u stambenim, poslovnim i turističkim objektima. Ove preventivne mjere ključne su za suzbijanje prijenosa legioneloze.

Dr. Jovanović je istaknuo važnost pridržavanja preventivnih mjera, posebice u objektima koji privlače veliki broj ljudi, kao što su bolnice, hoteli i javni bazeni. Redovitom dezinfekcijom i nadzorom vodovodnih sustava rizik od infekcije legionelom može se značajno smanjiti.

Nedavni nesretni incidenti u Zagrebu služe kao dirljiv podsjetnik na važnost pridržavanja pravilne higijenske prakse i provođenja redovitih inspekcija vodovodnih sustava kako bi se zaštitila dobrobit svakog pojedinca. Provedba svakodnevnih preventivnih mjera i podizanje svijesti o opasnostima koje predstavlja legionela imaju ključnu ulogu u sprječavanju budućih izbijanja ove opasne infekcije. Opremanje ljudi znanjem i promicanje odgovornog ponašanja može spasiti živote i pridonijeti cjelokupnom očuvanju zdravlja zajednic

BONUS TEKST:

Razvoj Urbanizma i Modernih Gradova: Od Antičkih Naselja do Pametnih Gradova Budućnosti

Uvod

Urbanizam, kao disciplina koja se bavi planiranjem i razvojem gradova, igra ključnu ulogu u oblikovanju naših životnih prostora. Od prvih gradskih naselja u drevnim civilizacijama do savremenih pametnih gradova, evolucija urbanizma odražava promene u društvu, tehnologiji i ekonomiji. Ovaj tekst će detaljno razmotriti istorijski razvoj urbanizma, savremene izazove sa kojima se suočavaju moderni gradovi, i perspektive budućih urbanih područja.

I. Istorijski Razvoj Urbanizma

1. Antičke Civilizacije i Prvi Gradovi

Razvoj urbanih naselja započeo je pre više hiljada godina, sa prvim civilizacijama koje su postavile temelje za moderne gradove.

• Mesopotamija i Egipat: U Mesopotamiji, gradovi kao što su Ur i Vavilon razvili su se uz reke Tigar i Eufrat. Planiranje ovih gradova uključivalo je organizaciju prostora za stambene i javne zgrade, trgove i hramove. Sličan razvoj se dogodio i u starom Egiptu, gde su gradovi kao što su Tebe i Memfis razvijani uz Nil.
• Indska Dolina: U Indskoj dolini, gradovi kao što su Harapa i Mohendžo-Daro pokazali su napredan nivo urbanističkog planiranja, sa pravilnim rasporedom ulica, kanalizacijskim sistemima i centralnim trgovačkim područjima.
• Antička Grčka i Rim: U antičkoj Grčkoj, gradovi-države kao što su Atina i Sparta razvili su složene urbanističke planove sa agorama (javni trgovi), hramovima i amfiteatrima. Rimljani su dodatno unapredili urbanizam uvođenjem pravolinijskih ulica, akvadukata, kupatila i javnih zgrada, kao što su forumi i amfiteatri.

2. Srednji Vek i Renesansa

Tokom srednjeg veka, evropski gradovi su često bili okruženi zidinama i izgrađeni oko zamkova ili katedrala. Renesansa je donela nove ideje u urbanizam, inspirisane humanizmom i ponovnim otkrićem klasične arhitekture.

• Srednjovekovni Gradovi: Gradovi kao što su Pariz i London razvili su se oko feudalnih struktura, sa uskim uličicama i gusto naseljenim kvartovima. Trgovi i pijace postali su centralni prostori za trgovinu i društvene aktivnosti.
• Renesansni Urbanizam: Renesansni graditelji, kao što su Filarete i Alberti, promovisali su geometrijski pravilne planove gradova sa centralizovanim javnim prostorima, širokim ulicama i simetričnim rasporedom zgrada. Primeri ovakvog urbanizma mogu se videti u italijanskim gradovima kao što su Firenca i Rim.

3. Industrijska Revolucija

Industrijska revolucija donela je velike promene u urbanom razvoju, sa naglim rastom gradova i promenom u njihovoj strukturi.

• Urbanizacija i Industrija: Industrijska revolucija dovela je do brze urbanizacije, sa rastom industrijskih gradova kao što su Mančester i Birmingham. Ovi gradovi su se suočili sa izazovima prenatrpanosti, loših sanitarnih uslova i zagađenja, što je zahtevalo nove pristupe u urbanističkom planiranju.
• Planiranje i Reformacija: Reforme u urbanizmu, predvođene urbanistima kao što su Ebenezar Hauard i Džejn Džejkobs, promovisale su ideje o vrtogradovima, zoniranju i poboljšanju životnih uslova. Vrtogradovi su kombinovali prednosti gradskog i seoskog života, nudeći zelene prostore i organizovanu infrastrukturu.

II. Savremeni Urbanizam

1. Moderni Gradovi i Infrastruktura

Savremeni gradovi se suočavaju sa kompleksnim izazovima, ali i nude inovativna rešenja za održivost, transport i stambeno planiranje.

• Održivi Urbanizam: Održivi urbanizam fokusira se na stvaranje gradova koji minimiziraju ekološki otisak i promovišu efikasno korišćenje resursa. Inicijative kao što su energetski efikasne zgrade, reciklaža i korišćenje obnovljivih izvora energije igraju ključnu ulogu u modernom urbanističkom planiranju.
• Pametni Transport: Razvoj pametnog transporta uključuje javne sisteme prevoza, biciklističke staze i infrastrukturu za električna vozila. Pametni saobraćajni sistemi koriste tehnologiju za optimizaciju saobraćaja i smanjenje zagušenja.
• Stambeno Planiranje: Moderni gradovi suočavaju se sa izazovima vezanim za pristupačnost stanovanja, prenatrpanost i gentrifikaciju. Urbanisti razvijaju strategije za stvaranje održivih stambenih rešenja koja odgovaraju potrebama različitih društvenih grupa.

2. Digitalna Transformacija i Pametni Gradovi

Digitalna transformacija igra ključnu ulogu u razvoju pametnih gradova, koji koriste tehnologiju za poboljšanje efikasnosti i kvaliteta života.

• Internet Stvari (IoT): IoT uređaji omogućavaju prikupljanje i analizu podataka u realnom vremenu, što pomaže u donošenju odluka u vezi sa upravljanjem gradskim resursima. Pametni senzori se koriste za praćenje saobraćaja, kvaliteta vazduha, potrošnje energije i sigurnosti.
• Podaci i Analitika: Podaci i analitika igraju ključnu ulogu u razvoju pametnih gradova. Korišćenje velikih podataka omogućava bolje razumevanje obrazaca ponašanja građana i optimizaciju urbanih usluga, kao što su javni transport, upravljanje otpadom i hitne službe.
• Digitalne Usluge: Pametni gradovi razvijaju digitalne usluge koje olakšavaju interakciju građana sa gradskom upravom. Mobilne aplikacije omogućavaju pristup informacijama o saobraćaju, događajima, plaćanju računa i drugim gradskim servisima.

3. Socijalni Aspekti i Participativni Urbanizam

Moderni urbanizam takođe uzima u obzir socijalne aspekte i promoviše participativni pristup u planiranju.

• Inkluzivni Gradovi: Inkluzivni urbanizam se fokusira na stvaranje gradova koji su pristupačni i prilagođeni različitim društvenim grupama. Ovo uključuje prilagodbu prostora za osobe sa invaliditetom, stvaranje zajedničkih prostora za različite kulturne aktivnosti i promovisanje socijalne pravde.
• Participativno Planiranje: Participativno planiranje uključuje građane u proces donošenja odluka o urbanističkom razvoju. Ovaj pristup omogućava zajednici da aktivno učestvuje u kreiranju urbanih politika i projekata, što doprinosi većoj transparentnosti i odgovornosti.

III. Izazovi i Perspektive Budućih Gradova

1. Klimatske Promene i Održivi Razvoj

Jedan od glavnih izazova sa kojima se suočavaju savremeni gradovi jeste prilagođavanje klimatskim promenama i unapređenje održivog razvoja.

• Adaptacija na Klimatske Promene: Gradovi razvijaju strategije za adaptaciju na klimatske promene, koje uključuju izgradnju otpornijih infrastruktura, upravljanje vodnim resursima i zaštitu obalnih područja. Ove mere su ključne za smanjenje rizika od poplava, toplotnih talasa i drugih klimatskih uticaja.
• Promovisanje Održive Mobilnosti: Održiva mobilnost uključuje promovisanje javnog prevoza, biciklističkog saobraćaja i pešačenja kao alternativnih oblika prevoza. Ova strategija pomaže u smanjenju emisija štetnih gasova i unapređenju kvaliteta vazduha u urbanim sredinama.

2. Digitalna Ravnopravnost i Bezbednost

Digitalna transformacija donosi nove izazove u vezi sa ravnopravnošću i bezbednošću u gradovima.

• Digitalna Podela: Jedan od ključnih izazova je digitalna podela između različitih socijalnih grupa. Gradovi moraju osigurati da svi građani imaju pristup digitalnim resursima i uslugama, bez obzira na socijalno-ekonomski status ili starost.
• Sajber Bezbednost: Sajber bezbednost je kritičan aspekt u razvoju pametnih gradova. Sa sve većim brojem povezanih uređaja i sistema, gradovi moraju ulagati u zaštitu podataka i infrastrukture od sajber napada i drugih pretnji.

3. Budućnost Urbanog Razvoja

Budućnost urbanog razvoja obećava dalji napredak u tehnologiji, održivosti i socijalnoj inkluziji.

• Tehnološke Inovacije: Buduće tehnologije, kao što su kvantni računari i biotehnologija, imaju potencijal da dodatno transformišu način na koji gradovi funkcionišu. Ove inovacije mogu doneti nova rešenja za upravljanje resursima, energijom i gradskim uslugama.
• Holistički Pristup: Holistički pristup urbanizmu uključuje integraciju različitih aspekata planiranja, od ekoloških i ekonomskih do socijalnih i kulturnih. Ovaj pristup omogućava stvaranje gradova koji su fleksibilni, otporni i prilagodljivi budućim promenama.

Zaključak

Razvoj urbanizma odražava evoluciju čovečanstva kroz istoriju, oblikujući način na koji živimo, radimo i interagujemo sa našim okruženjem. Od drevnih gradova Mesopotamije i antičke Grčke, preko industrijskih metropola, do savremenih pametnih gradova, urbanizam je kontinuirano odgovarao na izazove vremena i unapređivao kvalitet života. U budućnosti, gradovi će nastaviti da se suočavaju sa novim izazovima i prilikama, koristeći inovacije i održive prakse kako bi stvorili održive, inkluzivne i tehnološki napredne urbane prostore.

Ovaj tekst daje pregled kompleksnog razvoja urbanizma, ističući ključne faze i aspekte koji oblikuju naše moderne gradove. Sa fokusom na istorijske, savremene i buduće perspektive, on pruža uvid u dinamiku urbanog razvoja i njegov značaj za budućnost čovečanstva.